Việc nhìn nhận đúng đắn các thông số không chỉ giúp người dùng tránh bị ‘đánh lừa’ bởi nhà sản xuất, mà còn giúp lựa chọn được những màn hình phù hợp với nhu cầu. Bài viết dưới đây sẽ đề cập đến những quan niệm sai lầm, mà nếu tin vào nó bạn chắc chắn sẽ mua phải một chiếc màn hình... chất lượng kèm, giá thành không hợp lý.

1. Độ tương phản càng cao càng tốt

Trước tiên, chúng ta cần hiểu được độ tương phản (contrast) của màn hình là gì. Nói một cách đơn giản, độ tương phản là sự khác biệt giữa hai màu đen và trắng. Mỗi bước giữa hai mức đen trắng gần nhau nhất được gọi là step, và càng có nhiều step trong khoảng giữa mức sáng nhất (max level) và tối nhất (min level), màn hình càng có khả năng hiển thị sắc nét. Từ đó, độ tương phản của màn hình được đo bằng thông số tỉ lệ ‘số step’:1. Ví dụ: 500:1, 600:1, 1000:1...

Tuy nhiên cần phân biệt được độ tương phản tĩnh (static contrast) và tương phản động (dynamic contrast). Độ tương phản tĩnh là tỉ lệ giữa 2 điểm sáng nhất và điểm tối nhất trên màn hình tại cùng một thời điểm xác định. Trong khi đó, độ tương phản động là chỉ số đo lường giữa điểm tối nhất và sáng nhất mà khả năng màn hình có thể đạt được. Có thể hiểu đơn giản hơn về cách đo độ tương phản động như sau: Nhà sản xuất cho màn hình chỉ hiện thị một màu tối nhất, sau đó cho màn hình chỉ hiển thị màu sáng nhất rồi đo chênh lệch giữa hai trường hợp.

Trong khi độ tương phản tĩnh rơi vào khoảng 1500:1 tới 2000:1 là đủ cho các màn hình hiện nay, độ tương phản động đã đạt tới con số hàng triệu, thậm chí vô hạn (?!). Có lẽ chức năng lớn nhất của độ tương phản động là để nhà sản xuất… ‘tung hỏa mù’ đối với người tiêu dùng. Như vậy, không phải cứ độ tương phản được ghi trên sản phẩm cao đã chắc là tốt.

2. Màn hình công nghệ LED cho chất lượng hình ảnh vượt trội so với màn LCD thông thường

Trước hết, phải khẳng định cách gọi "màn hình LED" như một số quảng cáo tại Việt Nam là sai về kỹ thuật. Gọi theo cách này dễ khiến người ta lầm tưởng đây là công nghệ khác với màn LCD thông thường. "Màn hình LED" trong kỹ thuật được gọi đầy đủ và chính xác là màn hình LCD đèn nền LED (phân biệt với màn hình LCD sử dụng đèn nền âm cực lạnh CCFL).

Xét về cấu tạo, màn hình LCD bao gồm ba thành phần chính là lớp phủ, tấm phim (panel) và đèn nền. Đèn nền phía sau có nhiệm vụ chiếu sáng do lớp phủ và tấm panel không thể tự phát sáng. Do vậy nếu xét về các nhân tố chủ yếu quyết định chất lượng màn hình như chất lượng màu sắc, góc nhìn…, việc đèn nền là LED hay CCFL không cho thấy sự khác biệt.

3. Thời gian đáp ứng (response time) phải thật nhanh

Được tính theo đơn vị ms (mili giây), thời gian đáp ứng là thời gian một điểm ảnh thay đổi từ trạng thái từ tối sang sáng rồi quay về tối (rise and fall) hoặc mức xám này sang xám khác (gray to gray). Thời gian đáp ứng càng nhanh, màn hình khi chơi game hay xem phim càng khó gặp hiện tượng bóng mờ khi hình ảnh di chuyển.

Các nhà sản xuất thường có xu hướng chạy đua về thời gian đáp ứng. Chỉ trong khoảng thời gian 5 năm, chỉ số này giảm từ 25ms xuống tới 5ms, 2ms, rồi 1ms. Tuy vậy, có cần thiết phải đầu tư những màn hình có response time thấp đến vậy?

Thực tế cho thấy, các màn hình có thời gian đáp ứng từ 8ms trở xuống, ở tần số 60Hz rất khó phát hiện thấy hiện tượng ‘bóng mờ’ với mắt thường. Chính vì vậy, việc chi thêm thêm tiền bạc cho những màn hình có thời gian đáp ứng siêu nhanh thật sự không cần thiết.

4. Bỏ qua yếu tố panel

Đã bao giờ bạn tự hỏi với cùng một kích thước, một chiếc màn hình Samsung với thông số kĩ thuật cao ngất ngưởng lại rẻ hơn rất nhiều so với LCD của Dell? Vấn đề là ở đây: 2 màn hình này sử dụng 2 loại panel khác nhau, cho chất lượng hình ảnh và góc nhìn cũng khác nhau hoàn toàn.

Panel hay tấm phim màn hình là một tấm phẳng chứa các tinh thể lỏng, đảm nhiệm nhiệm vụ thể hiện hình ảnh của màn hình LCD. Chất lượng hình ảnh của một chiếc màn hình được quyết định chủ yếu bởi tấm panel. Bởi vậy, tầm quan trọng của panel đối với màn hình LCD là cực kì lớn.

Phổ biến nhất hiện nay là ba loại panel TN, VA và IPS. Các sản phẩm màn hình giá rẻ thường sử dụng panel TN. Trong khi đó, IPS là panel cao cấp nhất với giá thành cũng cao rất cao, thường được sử dụng cho công việc thiết kế đồ họa đòi hỏi độ khắt khe, chính xác về màu sắc.

Nhiều người vẫn có quan niệm màn hình 16:9 mới là “chuẩn" của màn hình wide, đặc biệt phù hợp đối với phim ảnh HD. Do đó khi xem phim, màn hình 16:9 sẽ cho hình ảnh vừa khít với màn hình màn hình. Tuy vậy cần phải nhìn nhận rằng, không phải bất cứ bộ phim nào hiện nay cũng sử dụng tỉ lệ này. Thay vào đó, tỉ lệ 21:9 đang dần dần trở thành một chuẩn mới. Như vậy nếu dùng để xem phim, màn hình 16:9 vẫn bị hai dải đen phía trên và dưới màn hình đối với bộ phim 21:9.

Một điều quan trọng, đối với bất kì người dùng máy tính nào, xem phim chắc chắn không phải công việc duy nhất thực hiện trên màn hình. Các game máy tính hiện nay hầu như đều hỗ trợ cả hai tỉ lệ màn hình với độ phân giải thích hợp. Cùng với đó, khi sử dụng các tác vụ văn bản, photoshop, duyệt web hay làm việc với nhiều cửa sổ cùng lúc, màn LCD 16:10 với diện tích lớn hơn chắc chắn sẽ hiệu quả hơn rất nhiều.

Muốn xử lý tốt các công việc về đồ họa, người dùng cần một máy tính có cấu hình tương đối mạnh, cùng một màn hình có chất lượng hiển thị cao. Trong bài viết này, chúng ta chỉ ưu tiên bàn về phần “nhìn" của các nhà thiết kế.

Thật ra, công việc của những người có yêu cầu cao về đồ họa không chỉ gói gọn trong từ “designer" mà còn gồm nhiều công việc khác. Đó có thể là một nhiếp ảnh gia thường xuyên chỉnh sửa ảnh trên máy tính, có thể là một chuyên gia xử lý video, có thể là game thủ khó tính hoặc chỉ đơn giản là những ai rất khắt khe về sự trung thực của hình ảnh và màu sắc. Đáp ứng tốt nhất cho các yêu cầu trên là các màn hình tia âm cực CRT (Cathode Ray Tube) với chất lượng hình ảnh được hiển thị cực kỳ trung thực về màu sắc cũng như góc nhìn. Tuy nhiên, màn hình CRT đã có tuổi đời rất lâu và trở nên lỗi thời, thay thế cho CRT là công nghệ LCD mới hơn, và đồng thời LCD cũng có nhiều điểm cần nâng cấp hơn để tiến gần đến CRT.

Màn hình tinh thể lỏng LCD (Liquid Crystal Display) có ưu điểm gọn nhẹ hơn, tiết kiệm năng lượng hơn so với CRT, nhưng bù lại chất lượng hiển thị của LCD không thể nào bằng được CRT truyền thống. LCD không thể đạt đến độ đen tuyệt đối do sử dụng đèn nền, thời gian đáp ứng nếu không đủ nhanh sẽ gây ra hiện tượng bóng ma, và thậm chí cho đến thời điểm hiện tại với các công nghệ mới nhất, LCD vẫn chưa thể vượt qua CRT ở độ trung thực về màu sắc. Hàng loạt các khuyết điểm như thế, lý do nào mà người dùng chia tay với CRT để chuyển sang LCD?

LCD có 2 công nghệ đèn nền gồm đèn nền huỳnh quang lạnh – CCFL (cold – cathode fluorescent lamp), và đèn nền LED.Ngay cả với công nghệ CCFL cũ kỹ, LCD cũng đã tiết kiệm năng lượng hơn so với CRT, và với công nghệ đèn nền LED, khả năng tiết kiệm năng lượng của LCD thế hệ mới còn được nâng lên khá nhiều.LCD không sử dụng bóng đèn hình như CRT nên rất ít chiếm không gian, nhẹ hơn, đồng thời cũng tỏa nhiệt ít hơn khi hoạt động.Về khả năng hiển thị, các nhà nghiên cứu đã phát triển nhiều loại tấm nền (panel), trong đó có thể kể đến hai loại chất lượng rất tốt là IPS (in-plane switching) và VA (vertical alignment).Những mẫu LCD sử dụng panel IPS và VA đều có độ trung thực không kém gì so với CRT, tuy chưa thể đứng ngang hàng nhưng cũng rất khó để nhận ra sự khác biệt.

Vậy đâu là câu trả lời cho tiêu đề bài viết?Với nhu cầu sử dụng chuyên về đồ họa cần sự trung thực và chính xác về màu sắc, đặc điểm quan trọng nhất của màn hình là sử dụng panel cao cấp IPS hoặc VA.Một đặc điểm phụ nhưng không kém phần quan trọng là khả năng tiết kiệm năng lượng, do đó các mẫu LCD ứng dụng công nghệ đèn nền LED cũng là ưu tiên khi chọn lựa. Kết hợp cả hai yếu tố trên, câu trả lời chúng ta cần là màn hình LCD đèn nền LED với panel IPS hoặc VA. Trong thời buổi kinh tế khó khăn, việc chi trả bao nhiêu cho chiếc màn hình cao cấp cũng là vấn đề cần quan tâm đúng mức nếu biết rằng LCD chuyên cho đồ họa có giá trải dài từ vài triệu đến hơn chục triệu đồng. Bài viết sẽ giới thiệu 4 mẫu LCD đáp ứng yêu cầu cho bạn đọc tham khảo, với mức giá trên thị trường khoảng trên dưới 4 triệu đồng, kích thước đường chéo màn hình từ 21.5 inch đến 24 inch, tất cả đều được phủ lớp chống chói giúp người dùng dễ dàng làm việc hơn.

BenQ EW2420

BenQ EW2420 có kích thước đường chéo màn hình lớn nhất trong số 4 sản phẩm, đến 24 inch. Màn hình sử dụng panel 8-bit VA, tỉ lệ 16:9, độ phân giải Full HD 1920 x 1080, độ tương phản tĩnh 3000:1, công nghệ tương phản động DCR đạt 20.000.000:1, độ sáng tối đa 250 cd/m2, góc nhìn rộng 178⁰.

BenQ EW2420 được tích hợp hai loa với công suất 1.5W/loa, có trang bị cổng USB hub mở rộng với bốn cổng USB 2.0.Ngõ giao tiếp của BenQ EW2420 gồm có D-Sub, DVI và hai cổng HDMI cho khả năng kết nối dễ dàng với nhiều tùy chọn; màn hình đi cùng chân đế có khả năng tùy chỉnh độ nghiêng từ -5⁰ đến 20⁰.BenQ EW2420 tiêu thụ năng lượng tối đa ở mức 53W và chỉ 1W khi ở chế độ tiết kiệm năng lượng.

Giá tham khảo: 3.300.000đ, bảo hành 3 năm.

LG IPS224V

LG IPS224V được trang bị panel IPS (LG Electronics cũng là hãng sáng chế ra công nghệ panel IPS) với góc nhìn rộng 178⁰, màn hình có kích thước 21,5 inch, độ phân giải Full HD 1920 x 1080, độ sáng tối đa 250 cd/m2, độ tương phản động 5.000.000:1, thời gian đáp ứng 5ms.

LG IPS224V được thiết kế khá gọn gàng và mỏng do không tích hợp bộ nguồn vào bên trong màn hình, vì thế người dùng cần cung cấp năng lượng cho màn hình thông qua adapter đi kèm. IPS224V tiêu thụ năng lượng ở mức 23W và chỉ 0.3W ở chế độ nghỉ/tiết kiệm điện. Màn hình có các ngõ giao tiếp gồm D-Sub, DVI, HDMI và ngõ ra âm thanh cho tai nghe; đi kèm là chân đế có khả năng điều chỉnh độ nghiêng từ -5⁰ ~ 20⁰.

Giá tham khảo: 3.700.000đ, bảo hành 2 năm.

Dell UltraSharp U2312HM

Dell là hãng sản xuất rất nổi tiếng với dòng màn hình UltraSharp cao cấp chuyên dành cho mục đích đồ họa. Dell UltraSharp U2312HM có kích thước 23 inch, sử dụng panel IPS với độ phân giải Full HD 1920 x 1080, độ tương phản tĩnh 1.000:1, tương phản động tối đa 2.000.000:1, độ sáng tối đa 300 cd/m2 và thời gian đáp ứng 8ms. Màn hình có góc nhìn rộng 178⁰.

Dell UltraSharp U2312HM đi kèm với chân đế cung cấp khả năng điều chỉnh độ cao, nghiêng và xoay màn hình khá tốt. Chân đế này là một điểm “ăn tiền" của U2312HM so với các đối thủ khác trong bài do nó mang đến khả năng tùy biến cao tùy theo yêu cầu từng người cũng như từng công việc đặc thù. Dell UltraSharp U2312HM cũng được tích hợp USB hub với 4 cổng USB 2.0 mở rộng. Màn hình có các ngõ giao tiếp gồm D-Sub, DVI và DisplayPort, ngoài ra còn có ngõ DC dành cho Dell Soundbar trong trường hợp người dùng mua rời phụ kiện này.

Giá tham khảo: 4.000.000đ, bảo hành 3 năm.

Asus VS229N

Asus VS229N sử dụng panel IPS nên góc nhìn của màn hình rộng 178⁰. Model này có kích thước 21,5 inch, độ phân giải Full HD 1920 x 1080, độ tương phản động 50.000.000:1, độ sáng 250cd/m2, thời gian đáp ứng 14ms. Asus VS229N có các ngõ giao tiếp gồm D-Sub và DVI, đi kèm chân đế chỉ có khả năng nghiêng màn hình góc -5⁰ ~ 20⁰.Mẫu màn hình IPS-LED này có tính năng điều chỉnh tỉ lệ khung hình sao cho phù hợp nhất với từng nhu cầu.Asus VS229N có mức tiêu thụ năng lượng khi hoạt động thấp hơn 36W, khi ở chế độ nghỉ là thấp hơn 0.5W.

Giá tham khảo: 3.700.000đ, bảo hành 3 năm.